Ankara elmadağ yeşildere (dereşıh şivesi)||Kullanılmış veya kullanıla gelen kelimeler sözler laflardan bir kaç örnekleme...
Kaynak: www.yesildereyildizmobilya.blogcu.com
Yazı ilave etmek düzeltmek kaynak gösterilmek kaydıyla iktibas edilebilir...
!!!Yeşildereceyi anlama klavuzu!!!
Aygamber:ay çiçeği Afad:afed Alav:ateş Ayalama:harmanda kullanılar ahşap gereç Alıcının körü:kızgınlık esnasında sarf edilen söz,alıcı kartal Ağrık: koyun hastalığı Arnaç:karşı taraf Algın:hasta Aş:yemek Aneter:anahtar afurma :kötü konuşma Akcıl:beyaza çalan Abca:amca Abçaolu:amca oğlu aamet:ahmet Acel:ecel Aşa:ayşe Aşaarı:ayşe kadın Aşam:akşam Aba:anne| Aga:baba Acer:yeni Acer gelin:yeni gelin Açanslar:haberler Ağız:yavrulayan inegin ilk sütü Açacak :kalem traş Asma:üzüm Armıd:armut Angara:Ankara Ağı:agaçları saran talayan böcek Ağu zihir:acı tatsız,zehir gibi demek Avlu:evin önü yada balkon Arkaç:hayvan yatağı çiten anlamında Ahlad kakı:ikiye bölünerek kurutulmuş dağ meyvası Ağdırıyo:bi tarafı ağır basıyor Ağnanıyo:debeleniyor boş boş yatıyo Ağn:tarlanın sınırı Alıc:tarladaki meyvası olan sınır ağacı Ahlad: yaban çördüğü meyvası Aşşa bağ:öz bağları Alaca:gece gündüz arası reng Ala çakırlı:ham meyva daha olmamış Aşşa köy:aşağı köy ,şehir Aşşa ev:ekmek pişirilen bacalı evden ayrı yer Akdaş:imali mevkiinde beyaz kaya Aklı sıdmak:korkmak Arnacına almak:karşısına almak Arpaç:elmadağ tünelleri Avkat:avukat Antire:evin koridoru Angırıyo:eşşek anırıyor Aralık:ev koridoru Apalamak:emeklemek Arg:su kanalı Alaburus:saçların toplanması kesim stili Avırt:yanak Avırdını yırtarım:ağzını yanağını yırtarım Aporlo:hoparlör Ayak yolu:tuvalet yüz numara||Azık:yol için hazırlanan yemek
B
Bakla:fasülye!! Biskülüt:biskuvi!! Başsız:kendine buyruk!! Babalı boynuna:vebali boynuna!! Bencileyin:bence Banmak: elle yemek!! Basamak:merdiven !! Bek bagırtgan:çok sesli!! Becel:güçsüz çelimsiz!! Bazlama:dereşıhın beyaz silindir şeklindeki ekmeği Badılcan:patlıcan!! Bayır:yokuş tepe tırkaz!! Bazar:pazar!! Bazar yiri:pazar yeri!! Boğüz:bu sefer!! Buydum:üşüdüm !! Baça:bahçe!! Baça billemek:bahçe bellemek Bil agrısı:bel agrısı Bezir yağı:ahşap kapı pencere koruyucu boya!! Baş sogan:kuru soğan Beri gel:yakınlaş Bıkçı:agzı testere şeklinde yarım ay bıçak Bozangaya:dereşıhın üzerindeki kayalık Beri bak:buraya bak Bet beniz:yüz ğöz Bıza:buzagı Boyunduruk:hayvanı baglamak için boynuna baglanan el işi ip Bızalacı:hamile inek Bıldır: geçen sene Bu vakıtlar:bu saatlerde Başangı:edepsiz asi yaramaz Bitti yitti:ekin filizlendi Bödelegi şişti :karnı şişti Bögrüm:böbreklerim, yanım Börddüm:hava sıcak ,terledim,piştim,yandım ,haşlandım Böğlek tuttu:yazın ineği kaçıran ısıran böcek Bunar:pınar Bükme:köşe ,geçit vermeyen ot, zorlu viraj Bidene: bir tane Bıdıkım: bir lokma Bıdıcık:birazcık Bakale:bana bak Bıdak:ağaç budağı Bidene: bir tane burgma:erkek hayvan kısırlaştırma Bekçiayası:bekçi gözetleme yaptığı kayalık (öz mevkii)| Bekmez:pekmez
C
Cavlamış:tüyleri dökülmüş cip:Pantolon ceket cebi ÇEBİŞ:Oğlaktan büyük keçi yavrusu Cıbır:parasız kalmak Codu:çelimsiz bakımsız veya kısa Cemilelma:küçük tatlı elma Cırcır:fermuar cırcır böcüğü:ateş böcegi Çencire:tencere Cıvzık: yerinde durmayan Cılk:civciv çıkmayan bozuk yumurta Çapıt: degersiz bez kumaş Çalgı:ahır çiten hatta çöpcülerin kullandığı süpürge Çapçı:oyuncu numaracı Çağara:sigara Cereme çekmek:ceza çekmek Canavar:kurt Çatalkaya:ikiz kayalar Çızlavit:lastik ayakkabı Cingan:çingen Çığsımış:nemlenmiş Çöne:çoban yardımcısı Çırtlak:göz yoran renk Cıvımış:sulanmış Çörten:çatıdan suyu tahliye için tahtadan yapılma oluk Cıdalanmak:kızğınlıkla kelime kalabalığı eden Cezaarısı:bayan gardiyan Çiti:sıvı bulaşık sabunu Çitilemek:iyice ovalayarak yıkamak Çinti:yöresel kadın kıyafeti basma kumaş Çördük:tatlı küçük armud yabani armud Cıngı:ateş Cimcik:etini bükmek sıkıştırmak cimcik kadar :az denecek kadar Cudam:adam olamamış|| Çar:kalın kışlık baş örtüsü Çarkıt:eski kafa beceriksiz Çemkirme:hep karşılık veren saygısızlık eden Çıkı:yaşlıların yeleginin içindeki cep para kesesi Çiten:hayvanların kondugu yer Çığırtkan:çok sesli gürültücü Çittirmek:fırlatmak Çolak:solak elini kullanan veya soba dirsegi Çanak:kiremit!!Çölmek:çömlek Çörten:yagmur oluğu Çögdürmek:küçük tuvaletini yapmak serptirmek Cırcır olmak:ishal olmak Çommek:oturur gibi dizleri hafif kırmak Çakır:renkli gözlü Çor:hayvanlara verilen kepekli tuzlu su Çakır kiyif:kafası iyi ,keyifli Cöğelmek:baş kaldırmak Camal:cemal Çipilti:agaç dalları Çılga:dar patika yol Cebiç:yaşına girmiş keçi Çepel:pis
D
DEHLEMEK:izini sürmek takip etmek
Dızır dızır:büyükce,dolgun,şişkin
Deza:teyze
dadak:biskuvi çikolata
deyda anca giden:Yol orda nereye gidersen git
düve:yaşını doldurmuş dişi inek yavrusu
divinmek:kıpırdanmak
DOMUŞMAK:Asık suratlı
Dırlanıp durma:yeter konuşup durma
dölek:düz yer
biraz dölek dur:biraz doğru dur
dürtülesice: Sevimli kimse için söylenir
Dara:teraziyi dengelemek
Dandik:ürünün çakması
Dımdızlak:hiç bir şeyi kalmamak
Dingildiyo:sallanıyo ayarsız
Döğeç:sarmısak ezilen ahşap gereç
Dam:çatı veya ahır
Daldırmak:batırmak veya suya sokmak
Deve gibi:uzun iri görünümlü
Dirliksiz:geçimsiz huysuz
Dengesek:düşüncesiz aylak
Dirgen:çatal şeklinde bugday ayırmaya yarayan tahta gereç
Direcen:egilmiş bir şeyi kalasla desteklemek
Dignelmek:ayakta durmak dikilmek
Dibek:bugday ögütmeye yarayan oyulmuş taş
Depik:tekme
Davar:koyun
Davar arkacı:koyunların yattıgı bölme
Deste:bugday yığını
Diminleyin:biraz önce az önce
Dargın:küs
Dognuz:domuz (g harfini genizden söyleyerek)
Dadandı:alışkanlık yaptı
Dulda:esmeyen yer
Diynek:deynek
Dereşıh:eski yeşildere,eski köy,seyid cemali
Divildiyor:yerinde durmuyor
Dalavere:hile
Düdükcü:zurna çalan
Dangıdı:davul
Dokdur:doktor
dalım ağrıyor:omzum ağrıyor
Daşlık:taşlık kayalık
Davşan:tavşan
Ezeli:eveli önceleri eskiden
Ekmek balığı:yumurtalı ekmek kızartması
Ekmek ayvası:hafif ekşimsi tatlı ayva
Ebe:babaanne anneanne
Eke:büyük uyanık
Ecik:biraz
elcek:eldiven
Essah:gerçek
Ezrail:azrail
Eringeç:üşenen
Ebemkuşagı:gök kuşağı
esikli:Hanımlar için söylenir
Enik:köpek yavrusu
Entari: kadın elbisesi
Esbab:elbise
Eğriagaç:agaçtan yapılan yuvarlak parmak kalınlığında hamur açmaya yarar
Eşki:ekşi
Erişte:köy yapımı hamur veya makarna
Eskiköy:dereşıh
Fışkın:ağacın köklerinin dagılıp her yerde çıkması
Firik:civcivlikten çıkmış yumurtlaya bilir
Fistan:boydan kadın elbisesi
Fireg:büyük agaç kapı dayagı anahtarı
Fişek:mermi
Fer:güç
Fol:tavuğun yumurtladıgı yere devamlı konan yumurta
Folluk:yumurtalık
Fosforlu:havalı
Far:araç lambası
Friko:gazlı içecekler
Fırtlak:ekşi veya hareketli
Fiy:bugdaygillerden
Fusa:tasalanmak
Fetbaz:fesad
fırtık soyu:küsen alıngan
Gucca:erkek kardeş
Guccaba:kız kardeş
gadak:küçük cam pencere çivisi
garsamba:gereksiz alet edevat
Gabak kafa:saçları sıfır numara veya kel
Gabak:kabak
Goğuk goğuk kaçmak:gizli gizli kaçmak
Gıygaçlamak: aralamak,açmak,kapıyı açmak
Gırcı:dolu yağması
gavil:söz
gamgak:ağac kabugu
gopup geliyor:Koşup geliyor
Gırklık:koyun kırkmaya yarayan makas
Geğam:galiba
Güveyi:damat
Güvelenmiş:kurutulmuş erzagın kurtlanması
Günülemek:kıskanmak
Gubarmak:kafa tutmak
Galgıyıvir:koşuver
Gezzan:toy,genç,yavru yapmamış hayvan düve şişek manasında
Geven:dikenli dağ bitkisi
Gırışagalasıca:donasıca,şaka yollu ölesice anlamı taşır
gırağ çalmış:çig düşmüş
Gıldır gıldır :severek iş tutan
Gıran giresice:hastalık kırsın,hastalık giresice
Gıcır:yeni acer
Gasmet:yalan
Giçi:keçi
Gavut meme:tek memeli keçi koyun inek
Gayış:kemer
Gab gacak:mutfak malzemesi tabak çanak
Gayım:çok sağlam
Gatık:sarmısaklı yogurt
Gurum:baca veya soba borularının zift baglaması
Guvanmak:sevinmek güvenmek
Güdük:kısa
Göşene:derin tencere
Gürk:kuluçkaya yatacak yatan tavuk
Gülü gülü:hindi
Gavülle:ayakkabı
Gunlamış:doğum yapmış
Gömbe:tuzlu bir çörek türü
Gompil:közlemelik patates
Göynek:erkek gömlegi
Gök:mavi
Gotarmak:yemeği servis etmek
Gonak:sığır çobanına para iaşe yiyecek vermek
Gön:deri
Gidişmek:kaşınmak
Gocunmak:üzerine alınmak
Gayırmak:destek vermek
Gıymık:igne ucu gibi sivri küçük tahta parçası
Gübür:suyun üzerindeki çer çöp
Garaltı:gereksiz eşya
Gayma: lira veya sürüklenmek
Gölük: dikkatsiz
Gavurga:ekin kavurması
Gasnak:tepsi altına konulan yuvarlak tahta
Davar gasnagı:koyunların bogazına takılan zilin monteli olduğu ağaç
Doğu koyun:kulağı küçük veya duymayan
Hasde:puding gibi sıvı unlu tatlı
Hodarlı: kendini begenmiş burnundan kıl aldırmaz anlamında
Helke:geniş kulplu süt yoğurt kabı
hozanlar:bakılmayan bos tarla bağ ve bahçe
Hırpadan karșılaștık:yüz yüze burun buruna denk geldik
